JAHON ADABIYOTIDA UCHLIK TIMSOLI MASALASIGA DOIR
Authors: Kasimov Abdugapir Abdukarimovich, Khodjaev Sidik Akhmedovich
Published: Iyun 24, 2024 • Vol. 10 Issue 2 • Views: 18
Maqolada jahon xalqlari folklori, agiografik asarlar, mumtoz va zamonaviy asarlar misolida uchlik timsolining genezisi va uning o‘ziga xosligi, ijtimoiy, ma’naviy, shuningdek falsafiy-badiiy funksiyalari tahlil qilinadi. Tadqiqotning maqsadi badiiy adabiyotda uchlik timsolining o‘rni, badiiy-estetik vazifasi, poetik obraz sifatidagi ishtiroki, adabiy asarlar tarkibidagi raqamli timsollar, xususan, uchlik asosidagi tushunchaning ahamiyati, genezisi, zamonaviy o‘zbek adabiyotidagi qahramonlar xarakteri bilan bog‘liq muammolarni ochib berishdan iborat. Tadqiqotning vazifalari sifatida quyidagilar belgilandi: raqamli timsollar bilan bog‘liq atamalarning lug‘aviy, ilmiy istilohi, nazariy jihatlarini tavsiflash, raqamli timsollar, xususan, uchlik asosidagi asarlarning universal tabiati, funksional jihatlari, bunday asarlarning hayotiy hodisalar bilan bog‘liq holda qo‘llanishi masalasini o‘rganish; uchlik timsolining ijtimoiy voqelik bilan o‘zaro aloqasi, uchlikning qadimgi adabiyotda qo‘llanilishi va funksional xususiyatlari, raqamning turli tushunchalar bilan munosabatini tadqiq etish; uchlikning asar tarkibida qo‘llanishi, bunday asarlarning struktur-kompozitsion tarkibidagi o‘rnini aniqlash; mumtoz dostonlar va badiiy asar tarkibidagi raqamlarning g‘oyaviy-mazmuniy xususiyatlari, badiiy obraz yaratish masalalarini tahlil qilish; uchlik timsoli ishtirok etgan asarlarda tarixiy va badiiy obrazlarning o‘ziga xos ifodalanishini ko‘rsatish; uchlik timsoli aks etgan asarlarda tarixiy shaxs obrazi va uning boshqa asarlarda majoziy ma’no kasb etishi, bunday asarlarda milliy o‘ziga xoslik, realiyalar va milliy kolorit ifodalanishini asoslash; uchlik timsoliga xos motivlarning tarixiy voqelik bilan uyg‘unligi, motivlarning universallik xususiyati, real voqelik va badiiy to‘qima masalasini o‘rganish.