KOMPARATIVISTIKA

Comparative Studies

O‘ZBEK ADABIY TANQIDCHILIGI JANRLAR TIZIMIDA ADABIY PARALLEL JANRI VA UNING NAZARIY ASOSLARI`

Authors: Teshayeva Gulnoza Jamshidovna

Published: Iyun 24, 2024 • Vol. 9 Issue 2 • Views: 27

Maqolada jahon adabiyotshunosligida adabiy tanqidchilik janrlari alohida bir tizim sifatida adabiy jarayonda, adabiyot taraqqiyotida muhim o‘rin tutishi, jumladan, o‘zbek adabiy tanqidchiligida ham ustuvor ahamiyat kasb etishi tahlil qilingan. Bu tizimda taqriz, maqola, adabiy portret singari adabiy parallel ham muhim o‘rin egallaydi. Adabiy parallelda obyekt qilib olingan davr va unda yaratilgan asarlar tahlil qilinib, muayyan xulosalar chiqariladi. Adabiy tanqidning mustaqil janri bo‘lgan adabiy parallel adabiyotni rivojlantirishda, adabiy jarayonni faollashtirishda katta ahamiyatga ega. Shu bilan birga har bir adabiy parallel chuqur mantiqiy ildizga ega bo‘lib, asosli, mulohaza va muhokamalari ilmiy-nazariy jihatdan puxta bo‘lishi zarur. Shuni ta’kidlash joizki, mаtbuotning yuzаgа kelishi аdаbiy tаnqid jаnrlari rivojini tezlаshtirdi, аdabiy tanqid janrlari va uning turli ichki xillаri tаrаqqiy topdi. O‘zbek adabiy tanqidchiligi janrlar tizimida mustaqil janr hisoblangan adabiy parallelning o‘ziga xos xususiyatlarini ochish, janr tabiatini ilmiy-nazariy jihatdan tadqiq etish, uning genezisini aniqlash, badiiyati va kompozitsion xususiyatlarini ilmiy asosda yoritib berish bugungi kunda tanqidchilik oldida turgan dolzarb vazifalardan hisoblanadi. Ushbu maqolada adabiy parallelning genezisi, tabiati, uning yaratilishiga sabab bo‘lgan omillar va ichki xillari o‘zbek adabiyotshunosligi va tanqidchiligida yaratilgan adabiy parallellar misolida tadqiq qilingan. Tadqiqot jarayonida qiyosiy-tipologik, germenevtik va analitik tahlil usullaridan foydalanilgan. Maqolaning maqsadi o‘zbek adabiyotshunosligi va tanqidchiligida adabiy parallel janrining tabiati va taraqqiyotini ilmiy jihatdan tadqiq etishdan iborat