FANTASTIK JANR TARAQQIYOTI: AFSONAVIY TASAVVURDAN ILMIY FARAZLARGA
Authors: Yuldoshova Shaxnoza Azimboyevna
Published: Noyabr 26, 2025 • Vol. 14 Issue 8 • Views: 21
Maqola fantastika janrining nazariy va tarixiy
rivojlanishini, uning afsonaviy va xalq ogʻzaki ijodi
anʼanalaridan zamonaviy fantastika va ilmiy-fantastik
adabiyotgacha boʻlgan yoʻlini oʻrganadi. Tsvetan
Todorov, Darko Suvin va Adam Robertsning asarlariga
asoslanib, tadqiqot fantastikani haqiqiylik va
gʻayritabiiylik orasidagi chegaradosh makon sifatida
taʼriflaydi, bu yerda mantiq va tasavvur tutashadi. Unda
ilmiy fantastika kognitiv begonalashuv orqali qanday
paydo boʻlgani va fentazi oʻz axloqiy va metafizik
qonunlariga boʻysunadigan mustaqil afsonaviy dunyolarni
qanday yaratgani koʻrib chiqiladi. Edgar Allan Poning
ilmiy mulohazalar va ijodiy taxminlar uygʻunligini
yaratish orqali dastlabki ilmiy-fantastik adabiyotni
shakllantirishdagi peshqadam roliga alohida eʼtibor
qaratiladi, bu keyinchalik Jyul Vern va Herbert Uells kabi
yozuvchilarni ilhomlantirgan. Asosiy subjanrlarni tahlil
qilish orqali maqolada fantastika ham bilish, ham estetik
maqsadlarga xizmat qilishi, oʻquvchilarga bilim, axloq va
inson ijodkorligi chegaralarini tadqiq etish imkonini
berishi taʼkidlanadi.