KOMPARATIVISTIKA

Comparative Studies

BADIIY ADABIYOTDA LAKONIZMNING NAMOYON BOʻLISHI

Authors: Zokirova Barchinoy Maxmud qizi

Published: Noyabr 26, 2025 • Vol. 14 Issue 8 • Views: 31

Ushbu maqola nutqda va badiiy adabiyotda fikrlarni qisqa va

ixcham qilish sanʼati boʻlgan lakonizmning amaliyotda namoyon

boʻlishini tadqiq qiladi. Ushbu uslub qadim tarixga ega boʻlib,

jumlalarning qisqa, loʻnda va sermazmun boʻlishini taʼminlagan.

Xususan, bu uslubning tilshunoslik va adabiyotshunoslikdagi oʻrni va

ahamiyati toʻgʻrisida fikr yuritiladi va qiyosiy tahlil qilinadi.

Lakonizmning nazariy asoslari va uslubiy tamoyillari va alohida

xususiyatlari koʻrib chiqiladi. Lakonik uslub nafaqat badiiy adabiyotda,

balki lingvistikada ham koʻpgina olimlar tomonidan oʻrganilganligi va

misollar bilan toʻldirilganligi fikrimiz dalilidir. Yuqorida keltirilgan

maʼlumotlarga tayangan holda aytishimiz mumkinki, “qisqalik” yoinki

“lakonizm” atamasi nafaqat adabiyotshunoslik, balki tilshunoslik

sohasida ham keng tarzda qoʻllanilgan va hattoki maʼlum bir

tadqiqotning obyekti sifatida ham oʻrganilishi mumkin ekanligi

tadqiqot davomida ilmiy asoslangan holda yoritib berilgan. Shu bilan

birga tadqiqot jarayonida lakonik uslubning badiiy adabiyotda qay

holatda namoyon boʻlishi, qaysi janrlarning yaratilishida maʼlum

darajadagi unsur vazifasini bajarishi va qaysi uslublar uchun vositachi

boʻlib xizmat qilishi aytib oʻtiladi. Lakonik uslubning “minimalizm”,

“Aysber nazariyasi”, ellipsis, kompressiya hodisasi kabi atamalar bilan

oʻzaro aloqasi va oʻxshashliklari qiyosiy tahlil qilinadi. Bundan

tashqari badiiy adabiyotda lakonik uslub uchun qulay va munosib

boʻlgan janrlar ketma-ketligi koʻrib chiqiladi. Tadqiqot jarayonida

qiyosiy-tipologik va kontekstual tahlil usullaridan foydalanilgan.