OʻZBEK VA INGLIZ TILIDA EPITETLARNING TARJIMA TRANSFORMATSIYALARI
Authors: Kurbanova Zilola Xojinazarovna
Published: Oktabr 27, 2025 • Vol. 11 Issue 7 • Views: 57
Tarjimaning turli ko‘rinishlari orasida badiiy tarjima o‘ziga
xos va nihoyatda murakkab jarayon sifatida alohida ajralib turadi. U
tarjimondan nafaqat asl matnning mazmunini, balki uslubiy va
lingvomadaniy xususiyatlarini ham saqlashni talab etadi. Ushbu
murakkablik asl tildagi obrazli ifodalarga, ayniqsa hissiyot,
tasviriylik va madaniy o‘ziga xoslikning asosiy tashuvchilari
hisoblangan epitetlarga alohida e’tibor qaratishni va tarjima tilida
muqobillikni ta’minlash uchun tegishli tarjima usullaridan
foydalanishni taqozo etadi.
Maqolada Abdulhamid Cho‘lponning “Kecha va kunduz”
romanidagi epitetlarni Kristofer Fort tomonidan ingliz tiliga
o‘girishda qo‘llanilgan tarjima strategiyalari tadqiq etilgan. Asosiy
maqsad badiiy tarjimada epitetlarning o‘ziga xos xususiyatlarini
quyidagi vazifalar orqali o‘rganishdir: asl va tarjima matnlaridagi
epitetlarni aniqlash hamda tasniflash; so‘zma-so‘z tarjima,
modulyatsiya va tushirib qoldirish kabi qo‘llanilgan tarjima
usullarini tahlil qilish; madaniy va hissiy nozikliklarning tarjima
tanlovlariga ta’sirini tekshirish. Tadqiqot natijalari shuni
ko‘rsatadiki, tarjimon ko‘pincha asl nusxaning uslubiy yaxlitligi va
ma’no boyligini saqlab qolish uchun qat’iy so‘zma-so‘z tarjimadan
ko‘ra moslashuvchan, matn mazmuniga mos strategiyalarni
qo‘llagan.