KOMPARATIVISTIKA

Comparative Studies

REALIYALAR TARJIMASIDA KONTEKSTUAL VAZIYATNING AHAMIYATI

Authors: Matkarimova Shohista Xabibullayevna

Published: Oktabr 27, 2025 • Vol. 11 Issue 7 • Views: 29

Bugungi kunda tarjima eng dolzarb va rivojlanayotgan

sohalardan biri bo‘lib qolmoqda, unda hali ham ilmiy tadqiqotlar

talab qilinadigan ko‘plab masalalar mavjud. Ushbu maqola

tarjimonlar realiyalar - ma’lum bir xalqning madaniyati va turmush

tarziga oid so‘z va iboralar bilan ishlashda duch keladigan

qiyinchiliklarni tahlil qiladi hamda turli madaniyatlar o‘rtasidagi

farqlar tarjima jarayonini qanday murakkablashtirishi ko‘rib

chiqiladi.

Bundan tashqari, maqolada ekvivalentsiz leksik birliklarni

tarjima qilishning samarali usullari va maqsad tildagi eng mos

muqobillarni tanlash strategiyalari taklif etilgan. Shuningdek,

maqolada tarjima jarayonida yuzaga keladigan madaniy

to‘qnashuvlar muhokama qilinib, manba va maqsad madaniyatlari

elementlari qo‘shilishidan kelib chiqadigan "kreolizatsiya" hodisasi

o‘rganilgan.

Tadqiqot tarjimonlarning qarorlari madaniyatlararo yaqinlik

va maqsad madaniyatiga moslashishga qanday ta’sir ko‘rsatishini

yoritib beradi. Unda realiyalarni tarjima qilishning turli usullari

taqdim etilib, bu usullarning qaysilari ko‘proq qo‘llanilishi va buning

sabablari baholanadi. Tadqiqotni amalga oshirishda biografik,

qiyosiy-tipologik va tarkibiy tahlil usullaridan foydalanilgan.

Maqolaning asosiy maqsadi tarjimadagi muammoli leksik birliklarni

aniqlashtirish va ularni samarali ifodalash usullari hamda

strategiyalarini amaliy misollar bilan ko‘rsatib berishdan iborat.