REALIYALAR TARJIMASIDA KONTEKSTUAL VAZIYATNING AHAMIYATI
Authors: Matkarimova Shohista Xabibullayevna
Published: Oktabr 27, 2025 • Vol. 11 Issue 7 • Views: 29
Bugungi kunda tarjima eng dolzarb va rivojlanayotgan
sohalardan biri bo‘lib qolmoqda, unda hali ham ilmiy tadqiqotlar
talab qilinadigan ko‘plab masalalar mavjud. Ushbu maqola
tarjimonlar realiyalar - ma’lum bir xalqning madaniyati va turmush
tarziga oid so‘z va iboralar bilan ishlashda duch keladigan
qiyinchiliklarni tahlil qiladi hamda turli madaniyatlar o‘rtasidagi
farqlar tarjima jarayonini qanday murakkablashtirishi ko‘rib
chiqiladi.
Bundan tashqari, maqolada ekvivalentsiz leksik birliklarni
tarjima qilishning samarali usullari va maqsad tildagi eng mos
muqobillarni tanlash strategiyalari taklif etilgan. Shuningdek,
maqolada tarjima jarayonida yuzaga keladigan madaniy
to‘qnashuvlar muhokama qilinib, manba va maqsad madaniyatlari
elementlari qo‘shilishidan kelib chiqadigan "kreolizatsiya" hodisasi
o‘rganilgan.
Tadqiqot tarjimonlarning qarorlari madaniyatlararo yaqinlik
va maqsad madaniyatiga moslashishga qanday ta’sir ko‘rsatishini
yoritib beradi. Unda realiyalarni tarjima qilishning turli usullari
taqdim etilib, bu usullarning qaysilari ko‘proq qo‘llanilishi va buning
sabablari baholanadi. Tadqiqotni amalga oshirishda biografik,
qiyosiy-tipologik va tarkibiy tahlil usullaridan foydalanilgan.
Maqolaning asosiy maqsadi tarjimadagi muammoli leksik birliklarni
aniqlashtirish va ularni samarali ifodalash usullari hamda
strategiyalarini amaliy misollar bilan ko‘rsatib berishdan iborat.